Samobójstwa mężczyzn w Polsce – rosnące i niepokojące zjawisko

Data publikacji: 16 listopada 2019
Data aktualizacji: 19 listopada 2019

Dziś poruszymy dosyć poważny temat, jakim jest rosnąca skala samobójstw mężczyzn. Ten problem jest szczególnie spory w naszym kraju. Jesteśmy pod tym względem w czołówce europejczyków i zajmujemy też bardzo wysokie miejsce biorąc pod uwagę cały świat.

Samobójstwa mężczyzn w Polsce – narastający problem

Omawiany w artykule problem wydaje się być lekceważony i jest bardzo mało ruchów bądź inicjatyw, które podejmują jakiekolwiek działania, aby zmienić kierunek rozwoju spraw. Zgodnie z danymi zaprezentowanymi przez WHO w roku 2016, sytuacja w Europie przedstawiała się następująco:

1. Rosja – 48.3
2.  Litwa – 47.5
3. Białoruś – 39.3
4. Ukraina – 34.5
5. Łotwa – 31.0
6. Estonia – 25.6
7. Mołdawia – 24.1
8. Polska – 23.9
9. Słowenia – 22.4
10. Belgia – 22.2

źródło: wikipedia.org / samobójstwa w przeliczeniu na 100 tys. mężczyzn – 2016 rok

Jak widać Polska zajmowała w 2016 roku bardzo wysokie 8 miejsce. Według powyższych statystyk WHO, w Polsce na 100 tys. mężczyzn, samobójstwo popełniało wtedy 24 z nich. Biorąc pod uwagę cały świat, zajmowaliśmy wtedy w rankingu 21 miejsce – i to chyba dobitnie przedstawia skalę zjawiska. Co jest jednak najbardziej niepokojące, problem ten narasta z każdym rokiem. Dla porównania zobrazuję teraz jak zmieniła się sytuacja w powyższych krajach po upływie 3 lat. Będą to więc dane z 2019 roku.

1. Litwa – 58.1 (+10.6)
2. Rosja – 55.9 (+7.6)
3. Białoruś – 46.9 (+7.6)
4. Ukraina – 41.1 (+6.6)
5. Łotwa – 37.6 (+6.6)
6. Estonia – 30.6 (+5)
7. Słowenia – 30.4 (+8)
8. Polska – 28.9 (+5)
9. Mołdawia – 27.9 (+3.8)
10. Belgia – 27.8 (+5.6)

źródło: worldpopulationreview.com/countries/suicide-rate-by-country/

Jak możemy zauważyć współczynnik samobójstw na 100 tys. mężczyzn wzrósł w każdym przedstawionym kraju. W Polsce teraz na 100 tys. mężczyzn aż 29 popełnia samobójstwo. Problem stale się pogłębia i aż strach pomyśleć co przyniosą kolejne lata.

Samobójstwa kobiet w stosunku do samobójstw mężczyzn

Biorąc pod uwagę samobójstwa kobiet, sytuacja wygląda już zdecydowanie inaczej. W 2016 roku na 100 tys. kobiet nieco ponad 3 z nich popełniały samobójstwo (wskaźnik 3.4). Obecnie w roku 2019 wskaźnik ten wynosi 4.3, jest to więc wzrost o 0.9 w stosunku do poprzedniego badania. 

Co jednak zastanawiające to dysproporcja pomiędzy samobójstwami mężczyzn, a samobójstwami kobiet w naszym kraju. Biorąc pod uwagę Europę, Polska pod względem tych dysproporcji jest niechlubnym liderem z wynikiem 8.0.

źródło: jakubmarian.com

Przyznam, że te wyniki nieco mnie zaskoczyły, ponieważ zewsząd tylko słychać głosy jak to kobietom źle żyje się w naszym kraju pod uciskiem męskich rządów i patriarchatu. Tymczasem powyższe dane wskazują wyraźnie, że to mężczyźni mają poważny problem na tym polu, który powoli wymyka się z pod kontroli. Oczywiście nie lekceważę również samobójstw kobiet – 4.3 to wynik niski w skali całego świata (115 miejsce), natomiast najlepiej gdyby ten współczynnik wyniósł 0.0, co myślę jest dla nas wszystkich jasne.

Prof Bartosz Loza na pytanie dlaczego w naszym kraju istnieje taka dysproporcja, odpowiada dla serwisu medonet.pl:

W Polsce ta proporcja to około 6 do 1 (5237 do 928 w roku 2014). Wyjaśnienie jest prawdopodobnie „podwójne”. Równocześnie zdezaktualizowały się dwa wzorce męskie: kulturowy i ekonomiczny. Mężczyźni przestali być premiowani za walkę, agresję, zwycięstwa, a równocześnie ekonomia współczesna zlikwidowała tradycyjne zawody męskie (górnicy, hutnicy, żołnierze, rolnicy, etc.). Niezdolni do adaptacji mężczyźni „odchodzą”.

Dlaczego mężczyźni popełniają samobójstwa?

Jednym z podstawowych czynników, które wpływają na to, że mężczyźni przestają sobie radzić w społeczeństwie, są rosnące wymagania. Internet wręcz z każdej strony zalewany jest prześmiewczymi cytatami i obrazkami, które sugerują, jaki powinien być prawdziwy mężczyzna. Swego czasu spore kontrowersje zrobił filmik nijakiej olfaktorii, która z dumą ogłosiła w nim swoje wymagania w stosunku do swojego przyszłego partnera. Wnioski? Mężczyzna bez własnej dobrze prosperującej firmy to nie mężczyzna. Takie osoby, które zbudowały sporą społeczność i wpływają na większą rzeszę ludzi, powinny dziesięć razy się zastanowić, zanim zaczną wygłaszać tego typu opinie. Z uwagi, że szanuję odbiorców mojej strony, nie podlinkuję do tego filmu, kto chce, może go znaleźć w serwisie YouTube.

Gdy jeszcze uczęszczałem na studia, chodziła z nami pewna dziewczyna, która nie miała absolutnie żadnych zahamowań w prezentowaniu swoich niezbyt wyszukanych przemyśleń. Była w stanie przy profesorach wypowiadać kwestie „ja będę robiła badania, które udowodnią, że mężczyźni są głupsi od kobiet”, a gdy trzeba było wykonać jakieś zadanie, np. przenieść ławkę – odwracała się i pytała „czy tutaj są jacyś prawdziwi mężczyźni?”. Co jest najgorsze żaden z profesorów i wykładowców, nie zwrócił jej uwagi tak, jak gdyby bali się to zrobić. Pewnego dnia powiedziałem jej nieprzyjemną prawdę na jej temat, co mam wrażenie sprowadziło ją na ziemię. Potem do końca ostatniego roku nie usłyszałem już żadnej kąśliwej uwagi, nawet okazało się, że może być miła. Jednak uważam, że to rolą właśnie wykładowców, była interwencja w tej sytuacji, a nie udawanie, że to przecież tylko żarty.

Brak męskich wzorców i brak przyzwolenia na okazywanie emocji

Mężczyźni w dzisiejszym społeczeństwie nie mogą mieć problemów, a już co gorsza – mówić o nich, ponieważ to ma oznaczać, że są słabi. Dobrze znamy przecież powiedzenie „nie bądź baba”, które jest bardzo powszechne. Dlatego też panowie z problemami rzadko kiedy udają się po pomoc do specjalisty, nie mówiąc już o zwyczajnej rozmowie o swoich problemach z rodziną i przyjaciółmi. Inna sprawa to to, czy tych przyjaciół i rodzinę w ogóle mają. Kompletnie nie pomaga wycofanie się ojców z życia młodych chłopaków. Przez to, że są oni wychowywani w typowo kobiecym otoczeniu i nie mają męskich wzorców ani kontaktów z ojcem, bardzo źle wpływa na ich dorosłe życie [Father Absence Father Deficit Father Hunger]. Matka nigdy nie będzie w stanie zastąpić dziecku ojca, a ojciec nigdy nie będzie w stanie zastąpić dziecku matki. 

Mężczyźni zdecydowanie częściej „idą pod prąd”

Według serwisu Very Well Mind (Why Do People Commit Suicide?), następujące czynniki, mogą zwiększać prawdopodobieństwo popełnienia samobójstwa przez mężczyzn:

• prześladowanie w pracy lub szkole,
• bezrobocie,
• samotność,
• uzależnienia (alkohol, narkotyki),
• nieumiejętność nawiązywania relacji z kobietami,
• prześladowanie fizyczne / seksualne w dzieciństwie.

Dodatkowo warto tutaj wskazać inne ciekawe dane, które już opisywałem na blogu przy okazji artykułu „odpowiedzialność nadaje sens życiu mężczyzny„.

Według powyższych danych, które pozyskałem z serwisu gov.pl, zdecydowana większość osób bezdomnych to mężczyźni. W przeciągu dwóch ostatnich lat ogólna liczba bezdomnych nieco zmalała, jednak bardzo nieznacznie. Co to oznacza? Mężczyźni zdecydowanie częściej rezygnują z podążania zgodnie z „systemem”. Kobiety są bardziej ugodowe i jeśli przedstawi im się jakiś schemat działania, to będą się go trzymały. Mężczyźni częściej się buntują, przez co wygląda to właśnie tak, a nie inaczej.

Dobrze przedstawił to prof. Jordan Peterson. Uśredniając mężczyźni i kobiety są bardzo podobni. Natomiast jeśli spojrzymy na skrajne punkty wykresu, to zdecydowana większość mężczyzn jest wykolejona i jednocześnie zdecydowana większość mężczyzn to geniusze. Mężczyźni są zatem bardziej skłonni do podejmowania radykalnych decyzji – albo wszystko, albo nic. Społeczeństwo nie jest zainteresowane problemami mężczyzn. Raczej robi się wszystko, aby to kobiety miały najwięcej przywilejów, a mężczyzna w wielu przypadkach jest kimś, kto ma przynosić do domu pieniądze i nie okazywać przesadnych emocji. Jeśli te emocje ukaże, to prędzej czy później zostanie mu to wypomniane, a on sam będzie miał status „słabego, nieprawdziwego mężczyzny”.

Utrata pracy zwiększa poziom samobójstw mężczyzn

Bardzo dużym problemem dla mężczyzn jest utrata posady lub pracy. Jest to powiązane ze spadkiem w społecznej hierarchii, a to coś, na co mężczyzna często pracuje całe życie. Pojawia się więc uczucie pustki, bezsilności i bezużyteczności. Utrata „władzy”, którą budowało się latami, to naprawdę bardzo duży cios wymierzony w psychikę mężczyzny. Potwierdzają to pośrednio badania przeprowadzone w Australii w 2012 roku – mężczyźni bez zatrudnienia popełniali samobójstwa o prawie 4,6 razy częściej od panów, którzy mieli stałą posadę.

W przypadku kobiet wygląda to nieco inaczej, ponieważ utrata pracy nie wiąże się z takim poważnym spadkiem w społecznej hierarchii. Kobieta bez pracy może liczyć na wsparcie, a ponadto to nie jej rola, aby zadbać o byt rodziny. Tym samym może liczyć na większe zrozumienie i współczucie.

Samobójstwa mężczyzn – co można zrobić z tym problemem?

Problem przede wszystkim należy nagłaśniać, ponieważ to naprawdę poważna sprawa. Im więcej osób będzie o nim mówiło i miało świadomość jego istnienia – tym lepiej. Na początku należałoby przede wszystkim poznać ze szczegółami przyczyny takich decyzji. Wiele już w tej kwestii wiemy, ale wciąż jest to za mało informacji i danych.

Osoby cierpiące na depresję mogą odczuwać obojętność i rozbicie. Nie mają ochoty na realizowanie swoich pasji i zaniedbują obowiązki związane z życiem zawodowym. To, co kiedyś sprawiało im przyjemność, teraz powoduje obojętność. Mogą również pojawić się skrajności związane z jedzeniem – albo chudną w bardzo szybkim tempie, ale wręcz przeciwnie – jedzą bardzo dużo. Takich objawów nie należy lekceważyć i trzeba potraktować je poważnie.

Jednocześnie pamiętaj, że zawsze możesz napisać do mnie na maila: kontakt@david-durden.pl – jeśli masz jakieś pytania, chcesz się ze mną czymś podzielić, masz tematy na kolejne wpisy – śmiało pisz.

Numery telefonów, które mogą uratować życie

Bezpłatny telefon zaufania dla dorosłych – 116 123, czynny codziennie od 14 do 22. Pod telefonem czuwają doświadczeni specjaliści z dziedziny psychologii, którzy na pewno będą w stanie udzielić profesjonalnej pomocy, niezależnie od problemów.

Telefon Antydepresyjnego Zaufania Fundacji ITAKA – 22 654 40 41, czynny w godzinach od 17:00 do 20:00 w każdy poniedziałek.

Telefon Antydepresyjny Forum Przeciw Depresji – 22 594 91 00, czynny w godzinach od 17:00 do 19:00, w środy i czwartki.